(PL)- LTS: Mới đây tại Quốc hội, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Thiện Nhân cho biết: Sắp tới sẽ giao cho UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, các sở GD&ĐT kiểm tra, thanh tra các trường đại học (ĐH).
Phương án này nhằm kiểm soát việc nhiều trường ĐH không đủ chuẩn vẫn mở tràn lan. Pháp Luật TP.HCM đã nhận được ý kiến trao đổi của độc giả Hà Văn Thịnh (ĐH Khoa học Huế) bày tỏ băn khoăn về phương án này.
Bộ GD&ĐT cho rằng 377 trường ĐH, CĐ là quá nhiều nên nếu muốn kiểm tra, mỗi trường mất hai tuần thì phải mất đến 20 năm mới kiểm tra hết. Theo tôi, lý giải như vậy là chưa thực tế, bởi nếu như vậy thì ở Mỹ có 6.000 trường ĐH, CĐ nên phải mất đến 300 năm mới kiểm tra hết chăng? Tôi cho rằng chúng ta nên thẳng thắn nhìn vào thực chất của nền giáo dục để có những giải pháp khác.
Không thể cào bằng chất lượng
Thứ nhất, nếu trường nào cũng phải thanh tra có nghĩa là không có điểm sáng nào trong ngành giáo dục? Trong 65 năm của nền giáo dục XHCN có rất nhiều trường ĐH chất lượng tốt, đủ sức gánh vác trọng trách của nước nhà. Xin dẫn chứng: Dù chưa đạt đến trình độ quốc tế nhưng ĐH Tổng hợp Hà Nội (nay là KHXH&NV thuộc ĐHQG HN) mà chúng tôi đã học là niềm tự hào, biết ơn của hàng vạn sinh viên hết thế hệ này đến thế hệ khác. Mỗi khi nghĩ về những người thầy đã dạy chúng tôi nên người, bao giờ trong đầu chúng tôi cũng muốn viết hoa chữ Thầy. Nếu đi kiểm tra đại trà như vậy là vô tình đánh giá thấp chất lượng (nếu không muốn nói là phủ định) của rất nhiều trường ĐH.
Thứ hai, khoảng vài chục trường ĐH, CĐ mới mở gần đây không thể thanh tra được là vì chúng đồng dạng “mô hình Phan Thiết” - người cho phép mở rồi lại đi thanh tra cái việc mình đã cho phép (!). Tại sao không thừa nhận là Bộ GD&ĐT đã sai khi cho mở tràn lan? Chẳng hạn, ngay năm đầu tiên mà đã cho Phan Thiết tuyển đến 750 sinh viên, cách tuyển sinh ồ ạt như thế phải được chỉ mặt đặt tên chính xác là: Nhằm thu hồi nhanh nhất những khoản đã phải bỏ ra! Ai cũng biết chưa có lĩnh vực đầu tư nào thu lãi dễ và nhiều như mở trường ĐH.
Nên trao quyền tự chủ cho các ĐH
Tại sao không trao quyền tự chủ cho ĐH để các trường đó “tự kiểm tra” bằng sự lựa chọn của người học? Chẳng hạn: Cho phép sinh viên ở một trường này được quyền chuyển đến một trường khác nếu thấy chất lượng không đảm bảo. Cho phép sinh viên bình chọn giảng viên, quyền được từ chối môn học đó, thầy giáo đó và có chế tài thích đáng đối với những giảng viên đọc chép hay chất lượng không đảm bảo. Bởi nếu ý kiến sinh viên đưa ra cho có, nghe xong rồi để đấy thì làm sao nâng cao chất lượng. Hiệu trưởng không có quyền sa thải giảng viên kém chất lượng thì làm thế nào để thay đổi.
Các khoản thu chi của hầu hết hệ thống trường công hiện nay đều giật gấu vá vai. Chừng nào mà trường học chỉ lo tối mắt tối mũi cho việc cân bằng thu chi (vì bị Bộ GD&ĐT khống chế – xin-cho) thì chừng đó chẳng còn đâu tâm huyết mà nghĩ đến chất lượng giáo dục.
Việc trao cho sở GD&ĐT và các địa phương giám sát các trường ĐH là cung cách phấn đấu từ “làng văn hóa thành “xóm văn hóa”. Làm sao sở GD&ĐT có thể hiểu hết cách giảng dạy, nghiên cứu ở cấp ĐH (trừ phi Bộ GD&ĐT khẳng định rằng ĐH chỉ là phổ thông cấp IV!). Mặt khác, cảnh một cổ nhiều tròng sẽ làm cho giáo dục ĐH lâm vào tình trạng rối như canh hẹ bởi cách xin-cho mới. Thậm chí cách xin-cho này còn tác hại hơn nhiều vì ĐH từ nay sẽ vừa dạy vừa sợ từ trung ương đến địa phương.
Cuối cùng, cải cách là thay đổi cơ bản về triết lý giáo dục, cung cách quản lý, cơ cấu chương trình, đánh giá đúng thực tài, chất lượng chứ không phải cứ loay hoay dọn dẹp những tiểu tiết mù mờ. Nếu chỉ vì một mục đích chất lượng giáo dục, Bộ GD&ĐT nên trao ngay quyền tự chủ cho ĐH. Chỉ có thay đổi quyết liệt như vậy mới đổi mới được chất lượng giáo dục. Tại sao từ năm 1868 Nhật Bản đã dứt khoát lựa chọn mô hình giáo dục ĐH của Mỹ mà đến tận bây giờ chúng ta vẫn cứ băn khoăn? Muốn nói gì đi nữa thì cách lựa chọn đó là đúng vì Nhật Bản nghèo xác xơ đã trở thành cường quốc kinh tế thứ hai thế giới. Cứ nhìn vào các trường ĐH tiên tiến của một số nước khác sẽ biết ngay là ta đang thiếu, đang sai ở chỗ nào.
Cuối cùng, câu hỏi đặt ra là: Ngay cả Bộ còn quản lý không nổi thì làm sao sở lại đủ sức gánh thêm trách nhiệm vô khả thi đó? Tư duy giáo dục tiên tiến không chấp nhận cung cách đẽo cày giữa đường. “Làng hóa”, “tiểu nông hóa” tri thức tiên tiến là cách để đi lên ngang tầm quốc tế hay sao?
No comments:
Post a Comment